Przejdź do głównej zawartości

Skąd się biorą problemy etyczne?

Świat, w którym żyjemy nie jest taki, jakim chcielibyśmy, aby był. Żyjemy w niesprawiedliwym świecie, w którym wydarza się zło moralne i fizyczne. W pojęciach etyki, w etycznych ideałach, cnotach, zawarty jest projekt świata, którego chcielibyśmy. Problem polega jednak na tym, że zasady etyczne nie dają się po prostu wprowadzić w życie.
Jest tak nie tylko z tego powodu, że ludzie są źli z natury. Nasz świat nie jest najlepszym z dających się pomyśleć światów nie dlatego, że człowiek jest zepsuty, kapryśny, nie potrafi żyć wedle zasad, w które wierzy, a często znajduje przyjemność w ich łamaniu i czynieniu zła. Nawet wtedy, gdy założymy, że wszyscy ludzie mają dobrą wolę, a więc w każdej sytuacji chcą postępować dobrze, nie będziemy mieli pewności, że świat, który stworzymy będzie w pełni sprawiedliwy. Mylą się zatem ci, którzy twierdzą, że „człowiek mający dobrą wolę i potężne możliwości działania mógłby stworzyć świat idealny”. Świat idealnie sprawiedliwy daje się bowiem pomyśleć, ale nie daje się wyobrazić. Mówiąc prościej, możemy chcieć świata idealnie sprawiedliwego, ale nie wiemy, jak mógłby on wyglądać. Wszystkie nasze marzenia o idealnym świecie, jeśli przyjrzeć się im dokładniej, mają moralne wady. Czy sprawiedliwym byłby świat, w którym wszyscy byliby równi? Ale jak miałby wyglądać taki świat? Musiałby to być świat zupełnie niezmienny, taki w którym nic by się nie działo. Absolutna i wieczna równość oznacza wieczną i absolutną stagnację. W takim świecie nie byłoby więc w ogóle miejsca na moralność i zasady etyki. Etyczne czyny i zobowiązania są możliwe tylko w świecie, w którym ludzie różnią się od siebie. Czy sprawiedliwy byłby świat, w którym nikt by nie kradł? Być może byłby lepszy niż ten, w którym wielu kradnie, ale przecież możemy wyobrazić sobie sytuację, w której kradzież jest mniejszym złem niż śmierć głodowa itd.
Podsumowując, problemy etyczne biorą się stąd, że nie wszyscy mają dobrą wolę, dlatego, że nie dysponujemy fizycznymi możliwościami realizacji zasad moralnych, a także z tego powodu, że świat wartości i zasad moralnych nie jest światem, w którym panuje harmonia. Inaczej rzecz ujmując, pewne wartości i zasady pozostają ze sobą w stałym i nieusuwalnym konflikcie. Stoimy zatem przed następującym zadaniem: stworzyć takie zasady postępowania, które pozwolą zmaksymalizować moralny zysk i zminimalizować moralną stratę. Musimy przy tym pamiętać o trzech rodzajach ograniczeń: o ludzkiej ułomności, o ograniczonych środkach fizycznych, którymi dysponujemy i konfliktach między wartościami. Tworząc kodeksy etyczne bierzemy na siebie odpowiedzialność za ich moralne skutki.

Popularne posty z tego bloga

Protokół z Groningen

W czasopiśmie Medycyna Wieku Rozwojowego (1) pojawiły się niedawno opracowane przez zespół lekarzy, psychologów, etyków i prawników Rekomendacje dotyczące postępowania z matką i noworodkiem urodzonym na granicy możliwości przeżycia. Jak pokazują badania, wielu lekarzy pracujących na oddziałach intensywnej opieki neonatologicznej podejmuje decyzje o rozpoczęciu lub przerwaniu terapii noworodków urodzonych na granicy przeżycia (2). Decyzje takie są związane z wieloma dylematami etycznymi. Gdy byłem ostatnio w Holandii, a dokładnie w Groningen, przeglądałem tamtejszą prasę, w dzienniku NRC-Next z 17 stycznia zaciekawił mnie wywiad z Borem Verkroostem, mężczyzną, który, cierpi na rzadką chorobę Epidermolysis Bullosa (EB), czyli pęcherzowe oddzielanie się naskórka. Choroba ta charakteryzuje się powstawaniem pęcherzy w obrębie naskórka, błony podstawnej lub skóry właściwej. Pęcherze te powstają na skutek np. dotyku i są bardzo bolesne. W dalszym rozwoju tej choroby mogą stać się przyczy...

Czego nie dowiesz się od swojego pediatry?

Wiele leków przepisywanych dzieciom nigdy nie było testowanych na populacji pediatrycznej. Lekarze przepisują je kiedy nie ma innej opcji. Dlaczego tak się dzieje? W jaki sposób zwiększyć dostęp do efektywnych leków dla dzieci? Obejrzyj prezentację TEDx Fulbright Warsaw na YouTube:

Sprawiedliwość, efektywność i metodologia w badaniach klinicznych

Na stronie internetowej Interdyscyplinarnego Centrum Etyki UJ został zamieszczony tekst mojego autorstwa pt. „ Sprawiedliwość, efektywność i metodologia w badaniach klinicznych ". Tekst ten został zamówiony jako przegląd problematyki. Dotyczy on przede wszystkim rozwiązań metodologicznych, które umożliwiają sprawiedliwe traktowanie uczestników badań klinicznych przy jednoczesnym zapewnieniu wiarygodnych rezultatów takich badań (m.in. adaptacyjnych badań randomizowanych).